Άρθρα

Ορισμός και είδη

Με τον όρο αιματουρία χαρακτηρίζουμε την ύπαρξη αίματος (ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνης) στα ούρα και όχι απλά το κόκκινο χρώμα των ούρων (το οποίο κόκκινο χρώμα μπορεί να οφείλεται και σε άλλους παράγοντες και να μην είναι αίμα όπως για παράδειγμα η βρώση παντζαριών κλπ) . Ανάλογα με το αν το αίμα φαίνεται οπτικά ή όχι η αιματουρία διαχωρίζεται σε μικροσκοπική (όταν υπάρχει αλλά δεν φαίνεται και ανευρίσκεται μόνο σε εξετάσεις ούρων) και σε μακροσκοπική όταν τα ούρα είναι κόκκινα. Επίσης μπορεί να διαχωριστεί σε αρχική, τελική και ολική ανάλογα με το αν εμφανίζεται σε όλη την διάρκεια της ούρησης ή μόνο σε τμήμα αυτής και μετά τα ούρα «καθαρίζουν». Τέλος υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι αν η αιματουρία δεν είναι ολική ή αν το χρώμα δεν είναι έντονο κόκκινο ή αν δεν είναι μακροσκοπική ή αν «περνάει» χωρίς να επανεμφανιστεί δεν είναι επικίνδυνη και άρα δεν χρειάζεται έλεγχο. Εδώ λοιπόν να τονίσουμε ότι αυτό που μας κυρίως μας ενδιαφέρει δεν είναι η αιματουρία αυτή καθαυτή (εκτός και αν είναι πολύ βαριά και κινδυνεύει η ζωή του ασθενούς) αλλά το αίτιο της το οποίο πρέπει να διερευνηθεί σωστά.

Ως φίμωση ονομάζουμε την κατάσταση κατά την οποία δεν είναι δυνατή η αποκάλυψη της βαλάνου με την προς τα πίσω έλξη της ακροποσθίας. Ακροποσθία είναι το δέρμα που καλύπτει την βάλανο και βάλανος είναι το «κεφάλι» του πέους. Το συχνότερο αίτιο της κατάστασης αποτελεί η χρόνια φλεγμονή, συνεπεία κακής τοπικής υγιεινής. Παρατηρείται επίσης σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη λόγω χρόνιας φλεγμονής βαλάνου και ακροποσθίας, που έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ινώδους συνδετικού ιστού (σαν ουλή) στην ακροποσθία που εμποδίζει την αποκάλυψη της βαλάνου, συχνά δε αποτελεί αρχικό σύμπτωμα της νόσου. Σπανιότερα, η φίμωση είναι δυνατόν να υποκρύπτει νεόπλασμα του πέους και για αυτό το λόγο πρέπει να χειρουργείται και να αποκαλύπτεται η βάλανος για σωστή επισκόπηση.

Η αποχετευτική μοίρα του νεφρού αποτελείται από τους κάλυκες, την πύελο, τον ουρητήρα και στην συνέχεια τα ούρα εξέρχονται από αυτή προς την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα όπου και αποβάλλονται. Λιθίαση μπορεί αν ανευρεθεί σε οποιοδήποτε σημείο αυτής της πορείας με την διαφορά ότι η δημιουργία τους περιορίζεται στους κάλυκες, στην πύελο και στην ουροδόχο κύστη. Με άλλα λόγια δεν γίνεται η πέτρα να δημιουργηθεί εξαρχής μέσα στον ουρητήρα ή στην ουρήθρας αλλά να μεταφερθεί εκεί μέσω της υπόλοιπης οδού. Η μετατόπιση του λίθου εντός του ουρητήρα και μερικές φορές της πυέλου μπορεί να οδηγήσει σε κολικό νεφρού, ενώ η λιθίαση της ουρήθρας μπορεί να οδηγήσει σε επίσχεση ούρων, καταστάσεις που χρήζουν επείγουσας αντιμετώπισης. Πως αντιμετωπίζουμε λοιπόν την λιθίαση του ουροποιητικού; Η απάντηση δεν είναι μονολεκτική και απαιτεί γνώση πολλών παραγόντων όπως μέγεθος της πέτρας, ανατομία του ουροποιητικού του κάθε ασθενούς αλλά και προβλήματα υγείας αυτού πάντα σε συνδυασμό με την τοποθεσία της πέτρας.

Η πανδημία έχει για τα καλά επηρεάσει την ζωή μας και έχει αλλάξει πολλά από όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει την ζωή τους ενώ πολλαπλάσιοι παλεύουν με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της νόσου. Πολύ πρόσφατα ετέθη στα επιστημονικά περιοδικά το ερώτημα αν ο ιός έχει την δυνατότητα να επηρεάσει αρνητικά την στύση του ανδρός και να οδηγήσει σε στυτική δυσλειτουργία. 

​Σε ποιες επεμβάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ρομποτική πλατφόρμα;

Το σωστότερο ερώτημα δεν είναι σε ποιες μπορεί αλλά σε ποιες έχει πραγματικό πλεονέκτημα και άρα καλύτερο λόγο κόστους οφέλους. Η ρομποτική χειρουργική λόγω υλικών και χρήσης του πλέον εξελιγμένου χειρουργικού εργαλείου (της ρομποτικής πλατφόρμας) συνήθως είναι πιο ακριβή από την απλή ανοιχτή επέμβαση. Για να την επιλέξουμε θα πρέπει να προσφέρει πλεονεκτήματα έναντι της ανοιχτής για να καλυφθεί το επιπλέον κόστος. Η ρομποτική χειρουργική λοιπόν έχει νόημα να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλες και βαριές επεμβάσεις όπου μειώνοντας τον χρόνο νοσηλείας, την απώλεια αίματος και τον χρόνο επανόδου στην καθημερινότητα θα καλυφθεί το μειονέκτημα του κόστους. Τέτοιες επεμβάσεις είναι η ριζική προστατεκτομή (για καρκίνο του προστάτη), ριζική κυστεκτομή (για καρκίνο της ουροδόχου κύστεως) και μερική νεφρεκτομή (για καρκίνο του νεφρού).

Καλοήθης Υπερπλασία Προστάτη (ΚΥΠ): Πρέπει πάντα να χειρουργείται; Πότε μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε μόνο με φάρμακα; Τα φυτικά σκευάσματα βοηθάνε; Τι είναι και πόσο καινούρια είναι η μέθοδος TURIS;

Έχει διαπιστωθεί ότι στο 60% των υπογόνιμων ζευγαριών συνυπάρχει αίτιο τόσο στον άντρα όσο και στη γυναίκα.Το ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα στην διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας είναι ότι οι άνδρες δεν απευθύνονται στον ειδικό (Ουρολόγο- Ανδρολόγο) και αυτό διότι συχνά δεν γνωρίζουν κάποιες αλήθειες (διαβάστε στο πρώτο μέρος του άρθρου), μια εκ των οποίων είναι ότι πρόκειται περισσότερο για σύμπτωμα παρά για νόσο. Υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας για την αντιμετώπιση της ανδρικής στειρότητας και για το λόγο αυτό η σωστή ενημέρωση του ζευγαριού για αυτές και για τα πιθανά αποτελέσματά τους είναι εξαιρετικής σημασίας. Στο δεύτερο μέρος του άρθρου εξετάζουμε αυτές τις επιλογές καθώς και την πρόγνωση τους. 

Ορισμός και βασικές παραδοχές 

Η συχνότητα της υπογονιμότητας των ζευγαριών είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο πρόβλημα μιας και το ποσοστό της αυξήθηκε από 7-8% την δεκαετία του 1960 σε 30-35% τη δεκαετία του 1990. Ένα ζευγάρι συνιστάται να αρχίσει έλεγχο για υπογονιμότητα μετά την παρέλευση ενός έτους με τακτικές σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις, εκτός αν συνυπάρχει κάποιος επιβαρυντικός παράγοντας για τη γονιμότητα στο ζευγάρι, όπως π.χ. ιστορικό κρυψορχίας στον άντρα ή προχωρημένη ηλικία στη γυναίκα. Έχει διαπιστωθεί ότι στο 60% των υπογόνιμων ζευγαριών συνυπάρχει αίτιο τόσο στον άντρα όσο και στη γυναίκα.Το ίσως μεγαλύτερο πρόβλημα στην διερεύνηση της ανδρικής υπογονιμότητας είναι ότι οι άνδρες δεν απευθύνονται στον ειδικό (Ουρολόγο- Ανδρολόγο)

Η διατήρηση της εγκράτειας των ούρων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν τα όργανα και οι ανατομικές δομές του κατώτερου ουροποιητικού, διάφορες υποστηρικτικές δομές της ελάσσονος πυέλου, καθώς και το νευρικό σύστημα. Φυσιολογικά, η εγκράτεια διατηρείται επειδή η ενδοουρηθρική πίεση υπερβαίνει πάντοτε την ενδοκυστική, εκτός από την φάση της φυσιολογικής ούρησης. Κάθε παράγοντας που ανατρέπει αυτή την ισορροπία οδηγεί σε άλλοτε άλλου βαθμού ακούσια απώλεια ούρων δηλαδή ακράτεια. Η ακράτεια των ούρων μπορεί να διακριθεί σε πέντε τύπους, ενώ το πιο σημαντικό ερώτημα των γυναικών είναι το κατά πόσο οι φυσιολογικοί τοκετοί μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα για ανάπτυξη ακράτειας ούρων στο μέλλον.

Είναι γνωστό ότι το κάπνισμα ενέχεται για καρκίνο του αναπνευστικού συστήματος και για πολλές άλλες αρνητικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτό που δεν είναι γνωστό, στους μη ιατρούς, είναι οι αντίστοιχες επιδράσεις στο ουροποιητικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα στον νεφρό, στον ουρητήρα, στην ουροδόχο κύστη ακόμα και στον προστάτη. Το κάπνισμα λοιπόν είναι ένας από τους βασικότερους αν όχι ο βασικότερος αιτιολογικός παράγοντας για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστεως, του νεφρού και του ουρητήρα ενώ ενέχεται σημαντικά στην βιολογική συμπεριφορά του καρκίνου του προστάτη. 270.000 ασθενείς τον χρόνο θα διαγνωστούν με καρκίνο του νεφρού παγκοσμίως και από αυτούς 116.000 θα καταλήξουν από την νόσο. 

Κιρσοκήλη ονομάζουμε την κιρσοειδή διεύρυνση των φλεβών του σπερματικού τόνου (το «σχοινί» από το οποίο «κρέμεται» ο όρχις). Παρατηρείται σε ποσοστό πάνω από το 15% των ενηλίκων και θεωρείται κύριο αίτιο ανδρικής υπογονιμότητας, μιας και 33% των υπογόνιμων ανδρών πάσχει από κιρσοκήλη. Εμφανίζεται κυρίως στους έφηβους και στους νεαρούς ενήλικες πιθανώς λόγω των μεταβολών που υφίσταται το σώμα του ανδρός κατά την περίοδο αυτή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εμφανίζεται αριστερά (80%) και πολύ πιο σπάνια δεξιά ή αμφοτερόπλευρα. Σπανίως και κυρίως όταν εμφανίζεται μεγάλου βαθμού και δεξιά αιτιολογικοί παράγοντες μπορεί να είναι όγκοι νεφρού ή οπισθοπεριτοναϊκού χώρου.

Η χρόνια προστατίτιδα αποτελεί μια νόσο αρκετά συχνή, αλλά ταυτόχρονα και αρκετά πολυδιάστατη τόσο στην αιτιολογία της όσο και στην συμπτωματολογία και την αντιμετώπισή της. Η χρόνια προστατίτιδα διαχωρίζεται σε κατηγορίες που περιλαμβάνουν: α) Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα (κατηγορία ΙΙ) β) Χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα ή σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους (κατηγορίες ΙΙΙΑ-Β) και η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα (ιστολογική προστατίτιδα) (Κατηγορία IV). Παρότι αρκετά συχνή, ο αιτιολογικός μικροβιακός παράγοντας ανευρίσκεται μόνο στο 10% των περιπτώσεων. Η συμπτωματολογία της νόσου ποικίλει σημαντικά μεταξύ των ασθενών αλλά και των κατηγοριών της χρόνια προστατίτιδας.

Η πρόωρη εκσπερμάτιση αποτελεί μια σημαντική πάθηση που ταλαιπωρεί τον ανδρικό πληθυσμό και παρά την ταλαιπωρία που προκαλεί στα ζευγάρια λίγοι άνδρες την αντιμετωπίζουν ιατρικά. Η ΠΕ διακρίνεται σε χρόνια όπου εμφανίζεται από τις πρώτες σεξουαλικές πράξεις του ασθενή και τον ακολουθεί έκτοτε και σε επίκτητη η οποία εμφανίζεται δευτερογενώς αργότερα στην σεξουαλική ζωή του ασθενούς. Η νόσος είναι αρκετά συχνή, οι περισσότερες όμως παρεξηγήσεις εμφανίζονται στον ορισμό της πρόωρης εκσπερμάτισης (ΠΕ), μιας και πολλοί ασθενείς εμφανίζονται στο ιατρείο αναφέροντας πρόβλημα ΠΕ χωρίς στην πραγματικότητα να πάσχουν λόγω κακής πληροφόρησης. Είναι, λοιπόν, εξαιρετικής σημασίας να αναφέρουμε τον σωστό ορισμό της πάθησης. 

Ο προστάτης έλαβε το όνομά του επειδή «προΐσταται» της ουροδόχου κύστεως και όχι επειδή προστατεύει. Ένα από τα αίτια της «διόγκωσής» του είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, η οποία σε ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών οδηγεί σε συμπτωματολογία (συμπτώματα κατώτερου ουροποιητικού) τα οποία επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους σε ποσοστά άνω του 30%. Η μέγιστη συχνότητά της πάθησης αυτής εμφανίζεται σε ηλικίες άνω των 80 ετών ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών την εμφανίζει από ηλικίες ακόμα και 40 ετών. Όσον αφορά τα συμπτώματα, 25% των ανδρών 55 ετών και το 50% των ανδρών σε ηλικία 70 ετών παραπονούνται για αυτά, άλλοτε άλλης έντασης.

Οι ουρολοιμώξεις αποτελούν ένα τεράστιο παγκόσμιο πρόβλημα που επηρεάζει τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά το άτομο και τις κοινωνίες. Αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα είδος λοιμώξεων της κοινότητας και είναι υπεύθυνες για το 1.2% των ιατρικών επισκέψεων των γυναικών ανά έτος. Έχει υπολογιστεί ότι 1 στις 3 γυναίκες θα αναπτύξει κάποια στιγμή μέχρι τα 24 έτη της, ενώ το 50% θα αναπτύξει σε ολόκληρη τη ζωή της. Το μεγάλο οικονομικό βάρος για την κοινωνία αντικατοπτρίζεται στην έκθεση του συστήματος υγείας των ΗΠΑ όπου το συνολικό κόστος των ουρολοιμώξεων υπολογίζεται σε 1.6 δις /έτος. Ένας παράγοντας, που είχε συζητηθεί επιστημονικά πολύ στο παρελθόν, η επίδραση της ψυχολογικής κατάστασης των ασθενών, φαίνεται να επανέρχεται στο προσκήνιο.

Ο κολικός νεφρού είναι ένα σύμπτωμα που χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο στην περιοχή της οσφύος που πολλές φορές αντανακλά στην πλάγια κοιλιακή χώρα και στα έξω γεννητικά όργανα. Ταυτόχρονα ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει ναυτία και έμετο. Η επίδρασή του στην ψυχολογία του ασθενούς πρέπει να θεωρηθεί σχεδόν βέβαιη και σημαντική. Οι ασθενείς με υποτροπιάζοντες κολικούς νεφρού παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά τόσο άγχους όσο και κατάθλιψης, ενώ ταυτόχρονα οι υποτροπιάζοντες κολικοί νεφρού σχετίζονται άμεσα με γεγονότα της ζωής οφειλόμενα σε άγχος, με άλλα λόγια οι ασθενείς που βιώνουν έντονο άλγος από φραγή του ουροποιητικού λαμβάνουν αποφάσεις για την ζωή τους υπό το έδαφος έντονου stress.

Ο καρκίνος του προστάτη παραμένει ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες όπου και υπολογίζεται ένα συνολικός αριθμός 1.100.000 νέων διαγνώσεων κάθε χρόνο. Η επίπτωση της νόσου αντιστοιχεί σε ένα 5% για άνδρες ηλικίας < 30 ετών ενώ αυξάνει σταδιακά για να φτάσει στο 59% σε άνδρες >79 ετών. Στην χώρα μας παρότι η επίπτωση ήταν χαμηλή τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση των νέων διαγνώσεων. Τα παραπάνω δεδομένα σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν υπάρχει ασφαλής απεικονιστική ή μη επεμβατική μέθοδος ανεύρεσης του καρκίνου του προστάτη (παρά την τεράστια τεχνολογική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών), οδηγούν σε ψυχολογική πίεση και αβεβαιότητα τον ανδρικό πληθυσμό παγκοσμίως.

Το ποσοστό ενημέρωσης του κοινού μέσω του διαδικτύου για τα προβλήματα υγείας που το απασχολεί πλησιάζει το 70% και συνεχώς αυξάνεται. Η ολοένα και μεγαλύτερη χρήση smartphones και άλλων αντίστοιχων συσκευών καθιστά πιο εύκολη την πρόσβαση στην πληροφορία του διαδικτύου σε μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Φυσικά, όπως αναμενόταν, το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο λήμμα στην μηχανή αναζήτησης της Google είναι η λέξη καρκίνος. Και πιο ειδικά στην Ουρολογία, ο καρκίνος του προστάτη, του όρχεως και της ουροδόχου κύστεως είναι οι νόσοι με το μεγαλύτερο ποσοστό αναζήτησης. Είναι όμως οι πληροφορίες που περιέχονται στο διαδίκτυο έγκυρες; Στηρίζονται σε up to date επιστημονικά δεδομένα; 

Στην χώρα μας η προληπτική επίσκεψη στον ουρολόγο των ανδρών αποτελεί ένα είδος taboo το οποίο και προκαλεί αισθήματα άγχους και φόβου στον ασθενή, ο οποίος και αναβάλλει ή ακυρώνει την επίσκεψη αυτή για πολλά χρόνια. Είναι γνωστό ότι η πρόληψη κυριολεκτικά σώζει ζωές, μιας και ένα μεγάλο ποσοστό των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος ακόμα και των καρκίνων, αν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν νωρίς θεραπεύονται. Ωστόσο το άγχος και ο φόβος οδηγούν τον ασθενή μακριά από τον ουρολόγο μέχρι δυστυχώς να είναι αργά. Επειδή η γνώση είναι δύναμη που μπορεί να μας σώσει από πολύ δυσάρεστες καταστάσεις, θα αναφερθούμε στην τακτική παρακολούθηση των ανδρών για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη.